Снежань, які “зямлю грудзіць, хаты студзіць, год канчае, зіму пачынае”,  ат­рымаў назву ад слова “снег”. У выданнях Францыска Ска­рыны дванаццаты месяц зга­д­­ваецца як «прасинець», у “Храналогіі” Андрэя Рымшы (1581) называецца «просинецъ». Назва, якая выкарыстоўваецца ў сучаснай беларускай літа­ратурнай мове, узнікла ў ася­роддзі газеты “Наша ніва” і набыла канчатковую форму ў 1912 годзе, калі ў календары “Нашай нівы” былі пададзены прапанаваныя назвы месяцаў з тлумачэннямі. Паслядоўна ў гэтай газеце ўжываліся ва­рыянты назвы: у 1907 годзе – грудзень, у 1908  годзе – грудзень (дзекабр), у 1909 годзе – снежань (дзекабр), у 1910—1912 гадах – снежань, у далейшым – толькі снежань.

Здавён у снежні асноўная пра­ца сялян пераходзіла ў хату. Доўгімі зімовымі вечарамі гарэ-ла лучына. Мужчыны знаходзілі занятак, які быў звязаны з дробным рамяством, рамонтам. Жанчыны ж пасля сядзення за грэбенем ці прасніцаю браліся ткаць кросны.

У нашых продкаў добра быў развіты прагноз надвор’я. Народныя веды замацоўваліся ў такіх, напрыклад, прыкметах. Мароз у снежні і снег вышэй хаты – будзе год тады багаты. Сухі снежань – сухая вясна, сухое лета. Калі ў снежні вялікі іней, гурбы снегу, глыбока пра­мерзлая зямля – да ўраджаю. Прываліць у снежні ўшчыльную снег да платоў – дрэннае будзе лета, у адваротным выпадку – ураджайнае. Снежань снежны, халодны абяцае ўраджайнае жніво.

Прыкметы па днях 

1. Лічыцца, што гэты дзень задае тон усёй далейшай зі­мы. Калі ў гэты дзень будзе стаяць цёплае надвор’е, то і зіма абяцае быць цёплай, калі халоднае – зіма выдасца лютай.
2. Які дзень – такое ж надвор’е чакаецца і ў сенакос.
3. Якое надвор’е – такім жа яно будзе і падчас жніва. Калі ў гэты дзень ідзе снег, то 3 чэр­веня будзе дождж.
4. Як зіма павядзе сябе ў гэты дзень, такая яна ў асноўным уся будзе.
5. Народ прыкмячаў: “Колькі на асенняга Юр’я снегу, столькі на вясенняга – травы”.
6. Прыслухоўваліся да ракі ці ручая: калі цурчанне ледзь чутнае, зіма будзе роўнай, а калі чуваць выразна – чакаюцца маразы, завеі.
7. Цёплае надвор’е ў гэты дзень прадказвала добры ўра­джай ільну.
8. Дзень свяціцеля Міколы Цудатворцы. Затрымка зімы да Міколы была знакам таго, што маразы прыйдуць няскора і наогул уся зіма будзе бяспутная. Калі іней будзе раней Міколы зімовага, то трэба сеяць ранні ячмень, калі пазней Міколы – позні. Іней, які пакрывае дрэвы на Міколу, прадказвае добры ўраджай ільну.
9. Па гэтым дні вызначалі надвор’е, якое будзе роўна праз паўгода.
10. Калі ў гэты дзень марознае надвор’е, то такое яно будзе аж да 18 студзеня.
11. Якое надвор’е перад Но­вым годам – такое будзе і перад Пятром. Калі ноччу на 1 студзеня ідзе снег, то чакаецца добры ўраджай.

Сказана як звязана

Снежань замосціць і за­гвоз­дзіць.

Снежань сцюжны з зімою друж­ны.

Зіма снежная – лета даж­джлі­вае.

Снежань вока снегам цешыць, ды марозам вуха рве.

У снежні адкрытае вуха – ле­там горача і суха.

Калі не будзе зімою бела, то не будзе ўлетку зелена.

Падрыхтаваў Мікалай НАВУМЧЫК.